در ابتدا باید اشاره کرد که هم شیر اطمینان و هم ریلیف ولو کاربردهای مخصوص به خودشان را دارند و در جاهای مختلفی استفاده میگردند. برای همین قبل از بررسی تفاوتهای بین این دو شیر، قصد داریم هرکدام را به طور جداگانه تعریف کرده و کاربردهایشان را شرح دهیم.
ریلیف ولو
این مدل شیر برای تخلیه فشار تجهیزات و خطوط لوله کاربرد دارد. عملکرد این شیر بدین صورت است که هنگامی که فشار مخازن تحتفشار یا خطوط لوله بیشتر از فشار کاری میشود نیاز است که سیال موجود در مسیر فرایند بهسرعت تخلیه شود و فشار درون تجهیزات و خطوط لوله پایین بیاید؛ بنابراین در این مواقع از شیر ریلیف ولو استفاده میگردد. باید بدانید که ریلیف ولوها در انواع مختلفی مثل پایدار دستهبندی شده است که بسته به شرایط فرایند مدلهای مختلف آن استفاده میگردد.
صنایع مختلفی که مخازن تحتفشار یا لولههایی با سیال فشار بالا دارند، باید توسط ریلیف ولو دریچه آن محافظت شود. این دریچهها را باید به شکلی انتخاب کرد که در صورت برهم ریختن تعادل در فشار مخزن باز شده و مقادیر اضافی مایع را از آن خارج کند. ریلیف ولوها به طور معمول فشار حدود ۱۰ درصدی را میتوانند تحمل کنند و در مخازن ضد انفجارشان فشار مخزن برای ۲۰ درصد طراحی شده است.
به طور خلاصه این شیرها بهعنوان یک ابزار برای جلوگیری از افزایش فشار ناگهانی در لولهها و مخازن موتورخانهها و کارخانهها در انواع صنایع به کار برده میشوند. مواردی که تاکنون در مورد ریلیف ولوها بیان شد جزو تفاوت شیر اطمینان و ریلیف ولو هم محسوب میشود.
انواع ریلیف ولو
همانطور که گفته شد ریلیف ولوها انواع مختلفی دارند. دو نوع پرکاربرد آنها مدل وزنهای و مدل حرارتی آن است که نوع وزنهای آن به شکلی طراحی شده که با استفاده از نیروی وزنهای که روی دریچه وارد میشود فشاری که درون مخزن قرار دارد را تا حدی که آسیبی به سیستم نرسد مهار میکند. این مدل شیرها قدیمیترین نوع ریلیف ولوها هستند که برای بخار کشتی بخار و لوکوموتیوهای بخار که درگذشته بسیار مورداستفاده قرار میگرفت کاربرد دارند. ریلیف ولوهای حرارتی بر حسب حرارت و فشار عمل میکنند و روی آبگرمکنها نصب میشوند.
شیر اطمینان
شیر اطمینان به شیری گفته میشود که بهصورت خودکار و بدون کمک عوامل خارجی موجب تخلیه مقدار مشخص از سیال شده تا از افزایش فشار در خطوط لوله بیش از مقدار مشخص شده جلوگیری کند. عملکرد این شیر بدین صورت است که مسیر لولهکشی تخلیه آن باید بهگونهای باشد که در اثر عملکردن آن آسیبی به تجهیزات نرسد. اگر فشار سیستم در خطوط لوله بیش از حد بالا برود موجب ترکیدن لولهها و سیستم میشود و وظیفه شیر اطمینان جلوگیری از همین فشار بیش از حد به سیستم است. مواردی که تاکنون در مورد شیرهای اطمینان بیان شد جزو تفاوت شیر اطمینان و ریلیف ولو هم محسوب میشود.
انواع شیر اطمینان
شیر اطمینان مانند ریلیف ولوها انواع مختلفی دارند که هرکدام از آنها در شرایط مختلف کاربرد داشته و مزایای متفاوتی دارند. بهعنوان نمونه شیر اطمینان فنری یکی از متداولترین انواع شیر اطمینان است که عملکرد مستقیمی دارد به صورتی که فقط توسط فنر باز و بسته میشود. همچنین شیر اطمینان فنری بهگونهای طراحی شده که دارای یک نازل، فنر و یک پاپت است.
ویژگیهای اصلی شیر اطمینان فنری آن است که باز و بستهشدن آن توسط بالانس بین نیروی فنر ورودی تعیین میشود و نیروی ورودی توسط فشار ورودی و ناحیه سطحی شیر مشخص میگردد. در نتیجه باعث میشود که این شیر در مدتزمان کوتاهی کامل باز شده تا به حداکثر ظرفیت تخلیه برسد. در شیرهای اطمینان فنری بهمحض اینکه فشار ورودی بهاندازه مشخص شده بالا برود شیر باز میشود و در این لحظه سطح پاپت هم بزرگتر میگردد. این امر موجب میشود تا نیروی ورودی بسیار بزرگتر از نیروی فنر شده و شیر کاملاً باز گردد.
مطالب پیشنهادی
برای بیان مقایسه عملکرد شیر اطمینان در مقابل ریلیف ولو و یا به عبارتی تفاوت شیر اطمینان و ریلیف ولو در ابتدا باید به باز شدن شیر ریلیف ولو متناسب با فشار سیال اشاره کرد. شیرهای ریلیف ولو برخلاف شیرهای اطمینان در زمان فشار بیش از حد باز شده و مایعات را تخلیه میکنند و سپس فشار به مقدار موردنظر کاهش پیدا میکند اما در شیرهای اطمینان در زمان رسیدن فشار به نقطهای که تنظیم شده است شیر بهسرعت باز میشود تا از آسیب به سیستم جلوگیری کند. پس نتیجه میگیریم شیرهای اطمینان در مقابل ریلیف ولوها بسیار سریعتر باز میشوند.
شیرهای اطمینان همچنین میتوانند همواره در حال کار باشند و از سیستم در برابر اتفاقات خطرناک مثل انفجار و آتشسوزی جلوگیری کنند. جالب است بدانید که در شیرهای اطمینان فشارشکن زمانی که فشار عملکرد به فشار تنظیمی برسد سریعاً شیر وارد عمل شده و تا زمانی که فشار عملکردی به پایینتر از فشار تنظیمی نرسد بازمیماند. تفاوت شیر اطمینان و ریلیف ولو در سیالی که از آنها عبور میکند هم است. به طور کلی شیرهای ریلیف ولو برای عبور سیالات غیر قابل تراکم مثل آب و روغن کاربرد دارند در مقابل شیرهای اطمینان برای سیالات تراکمپذیر طراحی شدند و عموماً برای این دسته از سیالات مورداستفاده قرار میگیرند.
تفاوت شیر اطمینان و ریلیف ولو در نقطه تنظیم
پیش از بیان تفاوت شیر اطمینان و ریلیف ولو در نقطه تنظیم باید اصطلاحی به نام ست پوینت را تعریف کنیم. ست پوینت در واقع یک سطح معین از پیش تعیین شده برای فعالشدن شیر اطمینان و ریلیف ولو است. ست پوینت را به هیچ عنوان نباید با فشار تنظیمشده یکسان شمرد زیرا ست پوینت بهعنوان کمترین مقدار ماکسیمم فشار مجاز در سیستم شناخته میشود و قبل از اینکه مشکل حادی درون سیستم ایجاد شود با افزایش فشار از مقدار تنظیم شده باعث میشود تا شیر شروع به باز شدن کند.
فشار ست پوینت به طور معمول بر اساس بار یا اینچ بر مترمربع مشخص میشود. تفاوت این دو مدل شیر در نقطه تنظیم آن است که در شیرهای اطمینان ست پوینت ۳ درصد بالاتر از سطح فشار کاری و در شیرهای ریلیف ولو ۱۰ درصد بالاتر از سطح فشار کاری تنظیم میگردد.به طور خلاصه شیر اطمینان و ریلیف ولو دو نوع مجزا سوپاپ کنترل متداولاند که شیرهای اطمینان برای دستگاههای آزادکننده فشار کار میکنند اما شیرهای ریلیف ولو میتوانند در محیطهای فشارقوی بهصورت مداوم کار کنند.
در پایان باید اضافه کنیم که در این مقاله تلاش کردیم که تفاوت شیر اطمینان و ریلیف ولو را بهصورت ساده برای شما بیان کنیم. شما میتوانید جهت خریداری هرکدام از این مدل شیرها از طریق پایپینو و شماره تماس 02155690451 اقدام کنید.